Hiểu rõ sự khác biệt giữa tự kỷ và tính cách hướng nội
Trong những năm gần đây, sự quan tâm đến sức khỏe tâm thần và các rối loạn phát triển, như tự kỷ, đã gia tăng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa các dấu hiệu của tự kỷ với những tính cách như hướng nội hay nhút nhát ở thanh thiếu niên. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt những nét đặc trưng của hai trường hợp này và khi nào nên tìm kiếm sự can thiệp chuyên môn.
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ là một rối loạn phát triển ảnh hưởng đến cách một người tương tác với thế giới xung quanh. Những người mắc tự kỷ thường có:
– Khó khăn về giao tiếp, cả trong ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
– Các hành vi lặp đi lặp lại hoặc cực kỳ chú ý đến những sở thích cụ thể.
– Nhạy cảm với các kích thích từ môi trường như âm thanh, ánh sáng, hoặc cảm giác.
Ví dụ, một thanh thiếu niên mắc tự kỷ có thể gặp khó khăn khi tham gia vào một cuộc trò chuyện nhóm hoặc có thể cảm thấy quá tải bởi tiếng ồn trong một bữa tiệc. Họ có thể có thói quen lặp lại một hành động nào đó như đung đưa người hoặc xếp các đồ vật theo một cách nhất định.
Tính cách hướng nội
Tính cách hướng nội là một phong cách sống mà ở đó, một cá nhân thường chọn sự riêng tư và sự cách biệt hơn là tham gia vào các tình huống xã hội. Những người hướng nội có thể:
– Thích dành thời gian một mình hoặc với một nhóm bạn nhỏ.
– Cảm thấy mệt mỏi sau khi ở trong môi trường đông người, nhưng không có sự khó khăn nghiêm trọng nào trong giao tiếp.
Một ví dụ điển hình là một thanh thiếu niên hướng nội có thể đến một bữa tiệc nhưng cảm thấy tốt hơn khi tìm một góc yên tĩnh để vừa quan sát, vừa tham gia vào những cuộc trò chuyện sâu sắc hơn với một vài người bạn.
Các dấu hiệu phân biệt
Có một số đặc điểm và dấu hiệu có thể giúp các bậc phụ huynh phân biệt giữa tự kỷ và tính cách hướng nội:
– **Giao tiếp**: Nếu một thanh thiếu niên gặp khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ của mình, điều này có thể là dấu hiệu của tự kỷ. Ngược lại, người hướng nội vẫn có thể giao tiếp tốt nhưng chỉ đồng ý với môi trường yên tĩnh hơn.
– **Hành vi lặp lại**: Những người mắc tự kỷ có thể có những thói quen lặp đi lặp lại mà người hướng nội không có.
– **Độ nhạy cảm**: Những người mắc tự kỷ có thể thể hiện sự nhạy cảm cao với âm thanh, ánh sáng hoặc cảm giác mà không phải chỉ là sự không thoải mái khi ở đông người như người hướng nội.
Khi nào cần tìm kiếm sự đánh giá chuyên môn?
Nếu bạn nhận thấy thanh thiếu niên của mình có biểu hiện giao tiếp gặp khó khăn, các hành vi lặp lại, hoặc nhạy cảm với kích thích môi trường, hãy tìm sự hỗ trợ từ các chuyên gia sức khỏe tâm thần. Các dấu hiệu sớm này có thể giúp phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.
Giảm thiểu kỳ thị và hỗ trợ thanh thiếu niên
Điều quan trọng là các bậc phụ huynh và cộng đồng cần hiểu rằng tính cách hướng nội không phải là khuyết điểm và không nên nhầm lẫn với rối loạn tự kỷ. Việc giảm thiểu kỳ thị và hiểu rõ sự đa dạng trong tính cách sẽ tạo điều kiện để thanh thiếu niên trải nghiệm sự chấp nhận và hỗ trợ.
Hãy tích cực ủng hộ những thanh thiếu niên có tính cách khác nhau, giúp họ cảm thấy tự tin và thoải mái trong việc thể hiện bản thân. Sự thấu hiểu và tôn trọng sẽ giúp họ phát triển mạnh mẽ hơn trong cộng đồng.
