Giới thiệu
Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng, theo thống kê mới nhất, tỉ lệ người trên 60 tuổi chiếm khoảng 12,9% tổng dân số và dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tiếp theo. Trong bối cảnh đó, các chính sách và giải pháp chăm sóc người cao tuổi trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Một trong những mô hình được các nhà lãnh đạo và chuyên gia xã hội Việt Nam nhấn mạnh gần đây là trung tâm chăm sóc người cao tuổi (gọi tắt là trung tâm dưỡng lão hay daycare). Đây không chỉ là nơi cung cấp dịch vụ chăm sóc mà còn là môi trường giúp người già duy trì sức khỏe tinh thần, thể chất và giảm cảm giác cô đơn, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.
Vai trò của trung tâm chăm sóc người cao tuổi trong xã hội Việt Nam
Trung tâm chăm sóc người cao tuổi được thiết kế để cung cấp các hoạt động sinh hoạt đa dạng như tập thể dục nhẹ nhàng, các lớp học thủ công mỹ nghệ, nhóm hát đồng ca, và nhiều chương trình giải trí, giáo dục phù hợp với nhu cầu người già. Bên cạnh đó, các trung tâm còn cung cấp dịch vụ giám sát sức khỏe như đo huyết áp, theo dõi bệnh mãn tính và hỗ trợ y tế ban đầu.
Theo bác sĩ Nguyễn Thu Hà, chuyên gia về sức khỏe người cao tuổi, các hoạt động phối hợp giữa đội ngũ y tế và nhân viên xã hội tại trung tâm không chỉ giúp nâng cao thể trạng mà còn kích thích trí não, góp phần giảm các nguy cơ bệnh lý liên quan đến tuổi già như trầm cảm, mất trí nhớ.
Ngoài lợi ích sức khỏe, trung tâm cũng tác động tích cực đến các gia đình có người thân cao tuổi. Ông Trần Văn Long, một người con chăm sóc mẹ già tại TPHCM chia sẻ: “Khi mẹ tôi tham gia trung tâm, bà không còn cảm thấy buồn chán hay cô đơn. Đồng thời, tôi cũng nhẹ lòng hơn vì được hỗ trợ chuyên môn chăm sóc sức khỏe, giúp giảm áp lực công việc gia đình.”
Kinh nghiệm và mô hình từ cộng đồng
Tại nhiều địa phương, bao gồm Đà Nẵng, Hải Phòng và Bình Dương, các trung tâm chăm sóc người cao tuổi đã phát triển mô hình kết hợp giữa các hoạt động truyền thống của cộng đồng với các chương trình đào tạo kỹ năng mới. Ví dụ, tại Đà Nẵng, trung tâm tổ chức các buổi sinh hoạt văn nghệ mang đậm nét văn hóa dân gian, góp phần gắn kết người già với văn hóa truyền thống và xã hội hiện đại.
Các chương trình này thường dựa trên sự tham gia tích cực của người cao tuổi, không những giúp họ khỏe mạnh hơn mà còn tạo ra môi trường xã hội thân mật, mở rộng mối quan hệ, giảm nhẹ tình trạng cô lập.
Những thách thức cần vượt qua
Dù có nhiều lợi ích, các trung tâm chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức như thiếu hụt nguồn nhân lực có chuyên môn về geriatric care (chăm sóc người cao tuổi), cơ sở vật chất còn hạn chế, và nhận thức xã hội chưa thực sự đồng thuận về vai trò trung tâm này.
Bên cạnh đó, việc tìm nguồn tài trợ và hỗ trợ chính sách cũng là một trong những vấn đề trọng yếu. Qua đó, một số khu vực còn hạn chế khả năng tiếp cận dịch vụ của người cao tuổi, nhất là trong các vùng nông thôn và khu vực khó khăn kinh tế.
Khuyến nghị và kết luận
Việc phát triển mô hình trung tâm chăm sóc người cao tuổi cần được coi là ưu tiên trong chính sách phúc lợi xã hội của Việt Nam. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan nhà nước, cộng đồng và các tổ chức phi chính phủ để thúc đẩy mô hình này phát triển bền vững và toàn diện.
Ngoài việc nâng cấp cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực chuyên nghiệp, tăng cường công tác truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của trung tâm chăm sóc người cao tuổi sẽ giúp thay đổi thái độ truyền thống, tạo điều kiện cho sự phát triển đa dạng các dịch vụ chăm sóc phù hợp với nhu cầu thực tiễn.
Trung tâm chăm sóc người cao tuổi đang và sẽ tiếp tục trở thành một trụ cột quan trọng chăm sóc sức khỏe và tinh thần cho người già tại Việt Nam, góp phần xây dựng một xã hội an lành, giàu lòng nhân ái, nơi mà người cao tuổi được trân trọng, có cuộc sống vui khỏe và hạnh phúc.
Trường hợp minh họa
Bà Lê Thị Hòa, 72 tuổi, sống tại quận 9, TPHCM, từng trải qua cảm giác cô đơn sau khi chồng mất. Khi con cái bận rộn công việc, bà thường không có nhiều người trò chuyện. Sau khi tham gia trung tâm chăm sóc người cao tuổi địa phương, bà tham gia các lớp dưỡng sinh, lớp thủ công và nhóm văn nghệ. Không chỉ sức khỏe cải thiện, bà còn cảm thấy tinh thần vui tươi, khiến các thành viên trong gia đình yên tâm hơn nhiều.
Qua câu chuyện của bà Hòa, chúng ta có thể thấy vai trò quan trọng của trung tâm chăm sóc người cao tuổi trong việc hỗ trợ thể chất, tinh thần và xã hội cho người cao tuổi Việt Nam hiện nay.
