Giới thiệu
Mỗi năm, đặc biệt là vào mùa thu, bệnh cúm thường có xu hướng tăng cao, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề đến trẻ em – nhóm đối tượng đặc biệt nhạy cảm với các bệnh truyền nhiễm. Ở Việt Nam, mùa thu năm 2025 được dự đoán sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các ca cúm trong trẻ em do thay đổi khí hậu đặc trưng của mùa và việc tụ họp nhiều học sinh tại các trường học. Đây là một thách thức lớn dành cho các bậc phụ huynh, nhà trường và cộng đồng y tế trong việc chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe trẻ.
Bài viết sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về tình hình dự báo dịch cúm mùa thu 2025 ở trẻ em tại Việt Nam, tổng hợp bằng chứng khoa học về các biện pháp phòng bệnh hiệu quả và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong cộng đồng để mọi người cùng tham khảo và áp dụng.
Dữ liệu khoa học và bối cảnh dịch tễ học
Theo nhiều nghiên cứu và phân tích dịch tễ học gần đây, cúm là bệnh truyền nhiễm do virus influenza gây ra, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp (hắt hơi, ho, tiếp xúc trực tiếp). Ở trẻ em, hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh khiến tỷ lệ mắc cúm và biến chứng cao hơn so với người lớn. Mùa thu ở Việt Nam, với điều kiện khí hậu ẩm thấp và nhiệt độ giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và lây lan. Đồng thời, việc học sinh tập trung đông đúc trong lớp học, các hoạt động ngoại khóa… càng làm tăng đáng kể nguy cơ truyền bệnh.
Dữ liệu từ Bộ Y tế và các trung tâm kiểm soát bệnh tật cho thấy xu hướng mỗi mùa cúm thường kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12, với các ổ dịch lẻ tẻ xuất hiện nhiều tại các tỉnh thành. Dự kiến năm 2025, lượng trẻ mắc cúm sẽ tăng ít nhất 15-20% so với các năm trước do tác động giao mùa mạnh và sự tập trung trở lại của học sinh sau gián đoạn do đại dịch COVID-19.
Các hiểu lầm phổ biến về phòng chống cúm ở trẻ
Dưới đây là một số hiểu lầm thường gặp trong cộng đồng khi nói đến việc phòng ngừa cúm cho trẻ em:
1. Tiêm phòng cúm là không cần thiết nếu trẻ khỏe mạnh. Thực tế, tiêm vắc-xin cúm có thể giảm được đến 60% nguy cơ mắc cúm và quan trọng hơn, giảm khả năng biến chứng nặng cũng như lây truyền trong cộng đồng.
2. Vắc-xin cúm gây bệnh hoặc tác dụng phụ nặng. Vắc-xin cúm đã được chứng minh an toàn qua nhiều năm nghiên cứu, tác dụng phụ thường nhẹ như đau chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ và rất hiếm khi gặp phản ứng nghiêm trọng.
3. Chỉ cần rửa tay là đủ bảo vệ trẻ khỏi cúm. Vệ sinh tay là bước quan trọng nhưng chưa đủ, cần kết hợp nhiều biện pháp để phòng bệnh hiệu quả.
4. Trẻ đã từng mắc cúm thì không cần tiêm vắc-xin. Do virus cúm biến đổi thường xuyên nên trẻ vẫn cần tiêm vắc-xin hàng năm để được bảo vệ tốt nhất.
Biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho trẻ em mùa cúm
Để giảm thiểu nguy cơ mắc cúm ở trẻ em mùa thu 2025, dưới đây là các biện pháp khoa học được chuyên gia khuyến cáo:
1. Tiêm ngừa vắc-xin cúm
– Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ nhiễm cúm hoặc giảm nhẹ triệu chứng và biến chứng.
– Vắc-xin có thể được tiêm trước khi mùa cúm bắt đầu (thường từ tháng 9).
– Đây là bước cần thiết, đặc biệt cho trẻ dưới 5 tuổi, trẻ có bệnh nền, và những trẻ sống tại vùng dịch hoặc đông dân cư.
2. Vệ sinh cá nhân và môi trường
– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
– Dạy trẻ cách che miệng, mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay.
– Tránh tiếp xúc gần với những người đang mắc cúm hoặc có dấu hiệu nhiễm bệnh.
– Vệ sinh lớp học, nhà cửa sạch sẽ, thường xuyên mở cửa phòng để thông khí.
3. Dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý
– Cung cấp đầy đủ dưỡng chất với thực phẩm đa dạng giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch.
– Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc, từ 9-11 tiếng đối với trẻ nhỏ.
– Khuyến khích vận động thể chất phù hợp để nâng cao sức khỏe.
4. Sử dụng khẩu trang khi cần thiết
– Đeo khẩu trang y tế hoặc khẩu trang vải trong các địa điểm đông người hoặc trong lớp học nếu được khuyến cáo.
– Học sinh và giáo viên nên phối hợp để đảm bảo môi trường học an toàn nhất.
Kinh nghiệm và câu chuyện chia sẻ cộng đồng
Trường hợp em bé Nguyễn Thanh Hùng, 5 tuổi ở Hà Nội, được mẹ đưa đi tiêm phòng cúm tháng 8/2025, đã hoàn toàn tránh được đợt lây lan cúm tại trường mẫu giáo vào đầu thu. Bên cạnh đó, gia đình em thường xuyên nhắc nhở Hùng rửa tay, đeo khẩu trang khi đi học và luôn giữ phòng học thông thoáng. Điều này giúp Hùng duy trì sức khỏe ổn định trong mùa cúm sắp tới.
Trên các trang mạng xã hội, nhiều phụ huynh đã tích cực chia sẻ hình ảnh tiêm phòng và mẹo phòng cúm cho trẻ, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng. Các nhóm cha mẹ cũng tổ chức buổi thảo luận trực tuyến với chuyên gia y tế để trao đổi thông tin kịp thời, giúp tạo thành mặt trận phòng chống cúm vững chắc.
Đề xuất chuyên gia
Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hoa, chuyên gia truyền nhiễm tại Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết: “Tiêm vắc-xin vẫn là biện pháp ưu tiên hàng đầu trong phòng chống cúm. Trong bối cảnh mùa thu năm 2025 biến đổi khí hậu nhiều và số trẻ đi học đông, việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường và hệ thống y tế là cần thiết để nâng cao hiệu quả phòng bệnh.”
Cô cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc cập nhật thông tin và phòng chống dịch bệnh qua các nền tảng truyền thông xã hội uy tín, giúp cộng đồng không bị hoang mang và biết cách bảo vệ trẻ em hiệu quả.
Kết luận
Dự báo về mùa cúm thu 2025 ở Việt Nam cho thấy nguy cơ gia tăng ca bệnh ở trẻ em là rất cao do yếu tố khí hậu và thói quen sinh hoạt tập thể tại trường học. Việc chủ động tiêm vắc-xin cúm kết hợp các biện pháp vệ sinh, dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
Cộng đồng và các bậc phụ huynh cần chia sẻ kinh nghiệm, thông tin chính xác, phối hợp chặt chẽ với nhà trường và cơ sở y tế nhằm hình thành mạng lưới phòng chống cúm hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh tới trẻ em và xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, mỗi hành động nhỏ nhưng đúng đắn như tiêm phòng, vệ sinh tay hay đeo khẩu trang sẽ tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực, góp phần giữ cho mùa thu 2025 không chỉ là thời điểm của dịch cúm mà còn là mùa của sự bảo vệ và sức khỏe bền vững cho thế hệ tương lai.
