Giới thiệu
Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của dân số người cao tuổi. Theo số liệu thống kê, từ năm 2021 trở đi, số người trên 60 tuổi chiếm tỉ lệ ngày càng lớn trong cơ cấu dân số, kéo theo nhiều vấn đề về sức khỏe liên quan đến lão hóa. Trong đó, đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây suy giảm thị lực và có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, nhiều người cao tuổi tại Việt Nam vẫn còn e ngại hoặc hoang mang về phẫu thuật đục thủy tinh thể do những quan niệm sai lầm, lo ngại về chi phí, cũng như những thông tin thiếu chính xác lan truyền rộng rãi. Một xu hướng rất tích cực gần đây là việc các bệnh nhân sau phẫu thuật đã chia sẻ câu chuyện và trải nghiệm thành công của mình trên các mạng xã hội như Facebook. Những câu chuyện này không chỉ truyền cảm hứng mà còn giúp cộng đồng người cao tuổi yên tâm hơn khi quyết định điều trị.
Đục thủy tinh thể – Gánh nặng thị lực của người cao tuổi tại Việt Nam
Đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể trong suốt của mắt trở nên đục, làm giảm khả năng hội tụ ánh sáng lên võng mạc, dẫn đến giảm thị lực. Đây là một bệnh lý phổ biến trong quá trình lão hóa, thường thấy ở người trên 60 tuổi. Qua thời gian, bệnh gây mờ mắt, nhạy cảm với ánh sáng, và cuối cùng có thể làm mất thị lực hoàn toàn nếu không được phẫu thuật loại bỏ.
Theo các nghiên cứu dịch tễ học tại Việt Nam, đục thủy tinh thể chiếm tỷ lệ cao trong nhóm người lớn tuổi và là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa được. Tuy vậy, nhận thức và tiếp cận dịch vụ chăm sóc mắt vẫn còn nhiều hạn chế, nhất là ở vùng nông thôn và các vùng sâu xa.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể – Một can thiệp hiệu quả và an toàn
Phẫu thuật đục thủy tinh thể là phương pháp điều trị duy nhất và có hiệu quả cao nhất hiện nay. Thông thường, thủ thuật này tiến hành lấy thủy tinh thể đục ra và thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo (thấu kính nội nhãn).
Theo Hội Nhãn khoa Việt Nam và các nghiên cứu khoa học quốc tế, phẫu thuật đục thủy tinh thể được xem là an toàn với tỷ lệ thành công rất cao và biến chứng thấp, đặc biệt khi được thực hiện bởi các chuyên gia mắt và trong các cơ sở y tế đủ điều kiện. Thời gian hồi phục nhanh chóng, phần lớn bệnh nhân có thể phục hồi thị lực gần như bình thường sau vài ngày đến vài tuần.
Những hiểu lầm phổ biến về phẫu thuật đục thủy tinh thể
Tuy vậy, nhiều người cao tuổi vẫn e ngại hoặc từ chối phẫu thuật bởi những quan niệm sai lầm hoặc thiếu thông tin chính xác:
1. Phẫu thuật nguy hiểm và có thể gây mù:** Có nhiều người tin rằng mổ đục thủy tinh thể là một thủ thuật lớn, dễ gây biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể làm mất thị lực hoàn toàn.
2. Chi phí quá cao và không phù hợp với thu nhập: Một số người cho rằng, chi phí phẫu thuật ở bệnh viện tư hay trung tâm chuyên khoa mắt quá đắt đỏ, khiến họ không đủ điều kiện hoặc lo lắng về vấn đề tài chính.
3. Phải đợi đến mức độ đục nặng mới mổ: Nhiều bệnh nhân có xu hướng trì hoãn việc điều trị vì cho rằng ngay lúc bệnh mới xuất hiện chưa tác động nhiều đến cuộc sống thì không cần thiết phải phẫu thuật ngay.
4. Lo ngại về chất lượng kính nội nhãn: Một số người không yên tâm về loại thấu kính nội nhãn được thay thế, dẫn đến hoài nghi hiệu quả lâu dài của phẫu thuật.
Mạng xã hội – Công cụ lan tỏa thông tin tích cực
Trong bối cảnh công nghệ phát triển, mạng xã hội trở thành kênh thông tin quen thuộc với nhiều người, kể cả nhóm người cao tuổi hiện nay tại thành phố và vùng quê. Nhận thấy vai trò quan trọng của các câu chuyện thực tế, một số bệnh nhân đã bắt đầu chia sẻ trên Facebook về trải nghiệm phẫu thuật thành công của mình.
Những bài đăng thường mô tả chi tiết quá trình khám, phẫu thuật, cảm giác hồi phục, cũng như sự thay đổi rõ rệt về thị lực và chất lượng cuộc sống. Những lời khẳng định trực tiếp từ chính người bệnh đã tạo được niềm tin mạnh mẽ cho người cao tuổi vẫn còn băn khoăn về phẫu thuật.
Bên cạnh đó, các bệnh viện mắt và trung tâm y tế tại Việt Nam cũng chủ động tạo ra các chương trình truyền thông, kết hợp với bác sĩ, chuyên gia để giải đáp thắc mắc, tư vấn miễn phí, và lan tỏa các câu chuyện tích cực này rộng rãi.
Chính sách hỗ trợ và chương trình phẫu thuật đục thủy tinh thể công cộng
Ngoài việc truyền thông, các chương trình y tế công cộng tại Việt Nam đã cung cấp nhiều dịch vụ khám và phẫu thuật đục thủy tinh thể với mức hỗ trợ đáng kể. Các bệnh viện mắt trong hệ thống công lập kết hợp cùng Sở Y tế địa phương triển khai các chương trình phẫu thuật miễn phí hoặc giảm giá dành cho người nghèo, người có thu nhập thấp.
Có thể điểm qua một số ưu điểm của các chương trình này như sau:
| Ưu điểm | Mô tả |
| ——– | ——– |
| Chi phí thấp hoặc miễn phí | Giúp người cao tuổi không phải lo lắng về kinh tế |
| Quy trình nhanh chóng, tiện lợi | Thời gian xét duyệt, khám và phẫu thuật được tối ưu |
| Chất lượng được đảm bảo | Do các chuyên gia và bệnh viện nhà nước thực hiện |
| Tư vấn và theo dõi sau mổ | Hỗ trợ chăm sóc mắt sau phẫu thuật hiệu quả |
Câu chuyện của bà Lan – Một ví dụ điển hình
Bà Nguyễn Thị Lan, 68 tuổi, sống tại Hà Nội, bị đục thủy tinh thể lâu năm khiến bà thường xuyên thấy mờ mắt, khó khăn khi đọc sách và nhận diện khuôn mặt con cháu. Ban đầu bà rất lo lắng về phẫu thuật vì nghe nhiều tin đồn không hay và e ngại chi phí.
Qua những bài chia sẻ trên nhóm Facebook dành cho người cao tuổi, bà Lan được các thành viên động viên và giới thiệu đến Bệnh viện Mắt Trung ương để được tư vấn. Tại đây, bà được giải thích chi tiết về quá trình và được hưởng chính sách hỗ trợ chi phí.
Sau phẫu thuật, bà Lan hồi phục nhanh và thị lực cải thiện rõ rệt. Bà đã viết một bài chia sẻ trên Facebook, kể về hành trình này và khuyên mọi người đừng ngần ngại đi khám và điều trị kịp thời. Bài viết của bà nhận được nhiều lượt tương tác và giúp giải tỏa nỗi sợ của nhiều người khác.
Khuyến nghị từ chuyên gia
PGS.TS. Nguyễn Văn Bình – chuyên gia nhãn khoa tại Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết: “Phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện nay là phương pháp an toàn, hiệu quả. Người cao tuổi cần được nâng cao nhận thức để không bỏ lỡ cơ hội phục hồi thị lực, cải thiện chất lượng cuộc sống. Mạng xã hội có thể là một công cụ tích cực trong việc chia sẻ kiến thức và trải nghiệm thực tế.”
Ông cũng nhấn mạnh, người dân cần tìm đến các cơ sở y tế uy tín để khám và điều trị, đồng thời tận dụng các chương trình hỗ trợ của nhà nước.
Kết luận
Đục thủy tinh thể là bệnh phổ biến gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi Việt Nam. Phẫu thuật là giải pháp điều trị khả thi, an toàn và mang lại hiệu quả thị lực cao. Sự xuất hiện của các câu chuyện chia sẻ từ chính bệnh nhân trên mạng xã hội đã góp phần xóa bỏ nỗi lo sợ và hiểu sai, giúp nhiều người tự tin hơn khi quyết định phẫu thuật.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh viện, cơ quan y tế và cộng đồng mạng là chìa khóa để mở rộng tiếp cận và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi Việt Nam thông qua chăm sóc mắt hiện đại.
